Ηράκλειτος

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ: Περί κόσμου . Ίσως δε των εναντίων η φύσις γλίχεται και εκ τούτων αποτελεί το σύμφωνον, ούκ έκ των ομοίων’ ώσπερ αμελεί το άρρεν συνήγαγε προς το θήλυ και ούχ εκάτερον προς το ομόφυλον και την πρώτην ομόνοιαν διά των εναντίων σύνηψεν, ού διά των ομοίων. έοικε δε και η τέχνη την φύσιν μιμουμένη τούτο ποιείν’ ζωγραφία μέν γάρ λευκών τε και μελάνων ωχρών τε και ερυθρών χρωμάτων εγκερασαμένη φύσεις τάς εικόνας τοις προηγουμένοις αποτέλεσε συμφώνους, μουσική δε οξείς άμα και βαρείς μακρούς τε και βραχείς φθόγγους μείξασα εν διαφόροις φωναίς μίαν απετέλεσεν αρμονίαν, γραμματική δε έκ φωνηέντων και αφώνων γραμμάτων κράσιν ποιησαμένη την όλην τέχνην απ’ αυτών συνεστήσατο, ταύτο δε τούτο ήν και το παρά τώι σκοτεινώι λεγόμενον Ηρακλείτωι’ συνάψιες όλα και ούχ όλα, συμφερόμενον διαφερόμενον, σύναιδον διάιδον, και έκ πάντων έν και έξ ενός πάντα.

Ίσως η φύση να επιθυμεί τα ενάντια και με αυτά να φτιάχνει τη συμφωνία, όχι με τα όμοια. Όπως λογού χάρη οδηγεί το αρσενικό προς το θηλυκό και όχι προς το δικό του φύλο δημιουργώντας την πρώτη ομόνοια διά μέσου των εναντίων, όχι με τα όμοια. Και φαίνεται ότι και η τέχνη κάνει το ίδιο με μίμηση της φύσης. Η ζωγραφική αναμειγνύει τα λευκά με τα μαύρα, τις ώχρες με τα κόκκινα χρώματα και κάνει τις εικόνες σύμφωνες με τα πρότυπα. Η μουσική αναμειγνύει τους οξείς και τους βαρείς, τους μακρούς και τους βραχείς ήχους και δημιουργεί μια αρμονία από διαφορετικές φωνές. Η γραμματική αναμειγνύει τα Φωνήεντα και τα άφωνα δημιουργώντας έτσι την τέχνη της. Αυτό ακριβώς λέει ο σκοτεινός Ηράκλειτος: «Συνδέσεις: σύνολα και μη σύνολα, ομόρροπο και αντίρροπο, ήχοι σε όμοιο τόνο και σε αντίθετο τόνο, κι από τα Πάντα ένα κι από το Ένα τα πάντα».