Η Μυθολογία είναι ο προθάλαμος της Ιστορίας
Τό εὐφημεῖν ἀεί εἰς ἀγαθόν ἄγει.


«Τι εστί Θεός; Άνθρωπος αθάνατος. Τι δε Άνθρωπος; Θεός θνητός.».
Ηράκλειτος

Σελίδες

Πρωτέας και Μενέλαος

ΟΜΗΡΟΣ: ΠΡΩΤΕΑΣ ΚΑΙ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΘΕΟΜΑΧΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ
Άλλος που νίκησε με παρόμοιο τρόπο ένα θεό ήταν ο Μενέλαος, που στο γυρισμό του για την πατρίδα πέρασε τα μύρια όσα απ’ ότι φαίνεται ως ένας άλλος Οδυσσέας. Δυστυχώς όμως το αντίστοιχο επικό σύγγραμμα που κατέγραψε τις περιπέτειες του Μενελάου ΧΑΘΗΚΕ και δεν θα ξέραμε τίποτε γι αυτές, αν ο Όμηρος δεν ενσω­μά­τωνε στην Οδύσσεια του, αναφορές γύρω απ’ τις περιπέτειες αυτές του Μενελάου.

Ο αξεπέραστος Όμηρος, στην Οδύσσεια περιγράφει την ξεχω­ριστή αυτή ιστορία τόσο υπέροχα, που λίγο θέλω για να σας την παρα­θέσω ολόκληρη! Homerus Epic Odyssea 4. 355-500. Το ιδεώδες βέβαια θα ήταν αν κάνατε συχνά αυτό το εξαίσιο δώρο στον εαυτό σας, διαβάζοντας αποσπάσματα από τον μέγα Όμηρο! Είκοσι μέρες κολλημένος από άπνοια σ’ ένα μικρό νησί, πείθουν το Μενέλαο πως είναι έργο κάποιου θυμωμένου θεού που τον κρατά στο νησί δεμένο.

Η θεοκόρη, Ειδοθέα όμως τον λυπήθηκε κι αφού τον πλησίασε στην παραλία του ‘πε σπλαχνικά πως άδικα χάνει το χρόνο του ψαρεύοντας σ’ αυτό το ερημονήσι κι ο Μενέλαος γυρίζει και της λέει:

«δεν το θέλει η γνώμη μου να χάνω τον καιρό μου,

μα στους θεούς πρέπει ν' αμάρτησα

που κατοικούν στα ουράνια.

Έλα όμως τώρα να μου πεις, όλα οι θεοί το ξέρουν,

Ποιός έτσι μ’ έδεσε θεός και μου ‘κλεισε το δρόμο.

... κι η λατρευτή θεά έτσι του απάντησε ξανά.

“Μετά χαράς να σου τα πως αυτά όπως είναι ξένε.

Εδώ, συχνάζει ένας θεός και του πελάγους γέρος,

άψευτος απ’ την Αίγυπτο, προφήτης ο Πρωτέας.

Καρτέρι στήνοντας μπορείς, αν θες να τόνε πιάσεις,

αυτός, το δρόμο θα σου πει, του ταξιδιού το μάκρος...

Όταν ο ήλιος ανέβει στο μεσουράνημά του

βγαίνει απ’ το κύμα ο άψευτος της θάλασσας ο γέρος

απ’ του Ζεφύρου την πνοή θολούρα σκεπασμένος

και πάει σε κουφωτές σπηλιές τον ύπνο του να πάρει...

... Σαν δείτε πως κοιμήθηκε τη δύναμη σας όλη

να βάλτε, γερά να τον κρατάτε

κι ας πολεμά να λευτερωθεί κι ας θέλει να γλιτώσει.

Σ’ όλα θα μεταμορφωθεί, για να ξεφύγει απ’ όσα

στον κόσμο βρίσκονται θεριά και σε νερό θ’ αλλάξει

και σε θεόκαυτη φωτιά. Μα εσείς γερά βαστάτε τον,

και πιο γερά να σφίγγετε, ώσπου να σας ερωτήσει.

... αφήστε τότε το στανιό, το γέρο λευτερώστε

και ρωτήσέ τον, ποιος θεός βαστά μαζί σου πάθος

και πως θα βρεις το γυρισμό στο ψαροθρόφο κύμα.

Έτσι είπε η θεά και βούτηξε στη θάλασσα την πολυκυματούσα».

Αυτόν το θεό της θάλασσας, νίκησε ο Μενέλαος, ακολουθώντας τις συμβουλές της θεοκόρης Ειδοθέας. Υπομονετικά έστησε καρτέρι στο θεό της θάλασσας τυλιγμένος μαζί με τους συντρόφους του μέσα σε τομάρια φώκιας, που η βαριά ψαρίλα τους εξόντωνε, καθώς ο ήλιος καυτός μέχρι το καταμεσήμερο τους τυραννούσε άσπλαχνα, ώσπου ο Πρωτέας να βγει απ’ τη θάλασσα στεφανωμένος φύκια. Ο Μενέλαος πάλεψε με πείσμα μαζί του, αυτός και τρεις ακόμα άνδρες του αψη­φώντας τις μεταμορφώσεις του γέρου της θάλασσας:

«σκούζοντας τον επιάσανε με τα γερά τα χέρια

Μα ο γέρος δεν τις ξέχασε τις δολερές του τέχνες

και πρώτα-πρώτα έγινε πυκνόμαλλο λιοντάρι

κι έπειτα δράκος, πάρδαλη, τρανός μεγάλος κάπρος

έγινε γάργαρο νερό και φυλλωμένο δέντρο,

μα εμείς γερά τον σφίγγαμε με θάρρος στην καρδιά μας.

Στο τέλος, σαν απόκαμε ο πονηρός ο γέρος,

με δυο του λόγια ρώτησε και έτσι μου είπε τότε:

"Με ποιον θεό μου σκάρωσες το δόλο γιε τ’ Ατρέα,

και στις παγίδες μ’ έπιασες με το στανιό; Τι θέλεις;"»

Έτσι έμαθε ο Μενέλαος, ποιος είναι ο λόγος που τον κρατούσε καθηλωμένο στο νησί. Με προμελετημένη πάλη και ανθεκτικό κουράγιο, νίκησε τον καλοκάγαθο θεό της θάλασ­σας, που τα μυστικά της δολερής του τέχνης, η ίδια η κόρη του τα πρόδωσε στους δυστυχείς ανθρώπους! Διαβάστε το, είναι ό,τι ωραιότερο έχει γραφεί ποτέ!

Πριν προσπεράσουμε τα υπέροχα αποσπάσματα του Ομήρου, θα ήταν ασέβεια θαρρώ, να μη σταθεί το βιβλίο αυτό για λίγο με σεβασμό στη μνήμη του μεγάλου Έλληνα. Να αφουγκρασθούμε για λίγο, με σεβασμό την ανεπανάληπτη φιλολογική μελωδία, που μας παρεδόθη με τ’ όνομα του Ομήρου.

Στρατιές μεγάλων ανδρών, έχουν καθηλωθεί από δέος μπροστά στον ανατέλλοντα αυτόν ήλιο της πανανθρώπινης λογοτεχνίας. Ο Μέγας Όμηρος, σαν ζεστός "ηλιακός άνεμος" φυσά και θερμαίνει ακατάπαυστα όλες τις φιλολογικές μας προσπάθειες και έχει ενταχθεί απαρέγκλιτα στα αιώνια πολιτισμικά δώρα της ανθρωπότητας. Αρκεί ν’ ανοίξουμε τα πνευματικά μας φτερά για να έρθει η γλυκιά θερμή πνοή της ρωμαλέας και ευγενικής ψυχής του, για να μας στηρίξει στο αδέξιο πέταγμα μας.

Ο Όμηρος υπήρξε για την ανθρωπότητα, κάτι σαν την πρώτη νότα μεσ’ στην απόλυτη ησυχία της αυγής. Αυτός... ο άγρυπνος φύλακας των καιρών, στην χαραυγή της ιστορίας, πρώτος άρχισε το μελωδικό τραγούδι του, σαν το γλυκόλαλο πρωινό αηδόνι! Αυτός φαίνεται να πέρασε άγρυπνος νύχτα των καιρών, αφουγκραζόμενος τους ανεπαίσθητους τριγμούς της αλλαγής του χρόνου. Με το πρώτο χάραμα της ιστορίας, τέντωσε με σιγουριά το "τόξο του" και το χρυσό του "βέλος" έσκισε το σκοτεινό πέπλο του χρόνου, κάνοντας έτσι την ερχόμενη αυγή να έχει πολύ απ' το χρώμα των στοχαστικών Ελλήνων.

Μέσα απ' τα βάθη της πολύχιλιετους μεσογειακής μυθ-ιστορία, κουβάλησε ακάματος τις εικόνες και τους θρύλους, και διέσωσε απ' το κατασκότεινο στόμα της αδηφάγου λήθης τις διαμαντένιες μνήμες της ανθρωπότητας.

ΌΜΗΡΟΣ! Ένας παγκόσμιος, αιώνια φωτεινός λογοτεχνικός φά­ρος! Ένας μεγάλος Έλληνας!

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου