Πνευματικός “προμαχώνας” -και σημερινός σκοταδισμός;

Νίκος Καζαντζάκης

  

 

 

 

 

Πολλοί είναι οι Έλληνες πνευματικοί άνθρωποι, που έχουν τον “προμαχώνα” τους, το δικό τους μετερίζι. Έχουν τη δική τους στάση ζωής απέναντι σε γεγονότα, τα οποία μπορεί να σχετίζονται με την ελευθερία και τη δημοκρατία, με την ειρήνη και την καταπολέμηση της πείνας, με το ήθος και την αξιοπρέπεια. Κι έχουν αποδείξει ότι ο αγώνας για την Πατρίδα και τον λαό της φτάνει ακόμα-ακόμα και μέχρι την αυτοθυσία.

Το “Ιδιώνυμον” του Ελευθερίου Βενιζέλου εξήγειρε τους πνευματικούς ανθρώπους το 1929: Οι Γρηγόρης Ξενόπουλος (πρώτος πρόεδρος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών=ΕΕΛ, το 1934), Γαλάτεια Καζαντζάκη (γενική γραμματέας της ΕΕΛ το 1961) Παύλος Νιρβάνας κι άλλοι, αψηφούντες τις συνέπειες διαδήλωσαν την αντίθεσή τους. Ο Άγγελος Σικελιανός (πρόεδρος της ΕΕΛ από τον Ιούνιο του 1943) στον επικήδειο για τον Κωστή Παλαμά, στις 27/2/1943, μπροστά στα χιτλερικά πολυβόλα, σάλπισε το υπέροχο εκείνο μήνυμα της αντίστασης του Ελληνικού Λαού κατά των κατακτητών.

Το βάρβαρο αιματοκύλισμα των Γερμανών κατά του αθηναϊκού λαού, στις 5/3/1943, έσπευσαν απνευστί πενήντα επιφανείς Έλληνες λογοτέχνες να το στιγματίσουν με παρρησία και να κατακεραυνώσουν τους φονιάδες του Χίτλερ και του Μουσολίνι. Ανάμεσά τους ήταν και οι: Στρατής Μυριβήλης, Φώτης Κόντογλου, Στρατής Δούκας, Νικηφόρος Βρεττάκος, Έλλη Αλεξίου, Άγγελος Τερζάκης, Μάρκος Αυγέρης, Βασίλης Ρώτας, Γιώργος Θεοτοκάς, Χρήστος Λεβάντας κ.ά. Εκατοντάδες, εξάλλου, ήταν οι ποιητές, λογοτέχνες και συγγραφείς, που εντάχθηκαν στις αντιστασιακές οργανώσεις για να πολεμήσουν με το ντουφέκι στο χέρι τους Γερμανο-Ιταλούς κατακτητές, από το 1941 μέχρι και το 1944.

Ο Νίκος Καζαντζάκης (πρόεδρος της ΕΕΛ το 1945) είχε κληθεί στο Λονδίνο, προφανώς, γιατί οι τότε ιθύνοντες της Αγγλίας έτρεφαν φρούδες ελπίδες ότι, ίσως, τον έπαιρναν με το μέρος τους. Αλλά, ο Νίκος Καζαντζάκης δεν ήταν με κανένα κι αυτό το ξεκαθάρισε άμεσα, τόμπρα και σταράτα.

Ήταν μόνο με την Ελλάδα και τον Ελληνικό Λαό. 

Είχε πει κατάμουτρα στον ΄Αγγλο υπουργό Εξωτερικών Μακ Νιλ: «Αφήστε μας ήσυχους, εμάς τους Έλληνες, και να’ σαστε βέβαιοι ότι θα βρούμε μόνοι μας μία τίμια και ειρηνική λύση». Κατά τα “πέτρινα χρόνια” (1946) ο Νίκος Καζαντζάκης και ο Άγγελος Σικελιανός έσπευσαν να υποδεχτούν τους Γάλλους λογοτέχνες Λουί Αραγκόν και Πολ Ελιάρ, που είχαν έλθει να βοηθήσουν σ’ αυτό που έλεγε ο συγγραφέας του “Ζορμπά”: «Αφήστε μας ήσυχους…».

Του Δημήτρη Χαλιβελάκη